KOLOREKTAL KANSERLER
Kalın barsak kanserleri tüm kanserler arasında erkeklerde, akciğer kanseri birinci sırada, kolon kanseri ikinci sırada yer alır. Kadınlarda birinci sırada meme kanseri ikinci sırada kolorektal kanserler yer alır.
Sanayileşmiş ülkelerde sıklığı artmaktadır.
Rektum kanseri erkeklerde daha sıktır.
Kolon kanserinin 50 yaş üstünde daha sık görülür.
Kkolorektal kanserlerin %8’i 40 yaşın altındadır.
Familiyal polipozis kaynaklı kanserler 20 yaş altında Görülebilir.
SEBEP OLAN FAKTÖRLER(ETYOLOJİ)
Çevresel faktörler
Beslenme(hayvansal yağdan zengin gıdalar,et ağırlıklı,az posalı gıdalar)kolorektal kanserlere ortam hazırlayabilir.
Fekapentanlar:kolon florasında oluşan mutajen.
Ketosteroıdler:kolesterolün yıkım ürünleri.
Pirolizis ürünleri:yüksek ısılarda pişirilmiş ve kızartılmış etler
Safra tuzlar,kolesistektomi sonrası feçeste artmış safra asitleri.
Bazik gaita PH sı.
Barsak pasajinin yavaşlaması
Kolon kanserlerinin %10 unda ailevi geçiş vardır.
Ailevi geçiş varsa %25-30 birinci derecede akrabalarda kanser vardır.
Familial polipozis koli:
7000-10000 canlıdoğumda bir görülen kolonda çok sayıda poliple seyradan otozomal dominant geçişli bir hastalıktır.
Bu hastalık aile hikayesi olmadanda yeni bir mutasyonla %20 ortyaya çıkabilir.
Tedavi edilmezlerse kolon kanserinin ortaya çıkması %100 dür.
Belirti vermeden çok önceden gelişirler
Doğumfda polip gözlenmez,13 yaşından itibaren polipler oluşmaya başlar.21 yaşına kadar tüm kolon poliplerle tutulur.
Daha çok distal kesimlerde gelişir.
Genel olarak mültisentrik gelişme gösterir.
Subtotal kolektomi ve sıkı takip gerekir.
Kolorektal kanserlerin yerleşim yerleri önemlidir.
Rektumda: %50-60
Sigmoid kolonda:%20-25
İnen kolonda:%3,5
Splenik fleksura’da:%2,5
Transver kolon,hepatik fleksura,çekum:%3
Çıkan kolon’da:%5 yerleşim gösterir.
Aynı anda farklı yerleşimlerde tümörlere
Rastlanabildiği gibi(senkron %3),primer tümör tanısından 6 ay sonrada başka yerleşimde(metakron %3)) tümörlerde ortaya çıkabilir.
Kalın barsak kanserlerinin tedavisinde yerleşim yerleri nedeni ile, senkron ve metakron rastlanma özellikleriyle kanser cerrahlarının önemle dikkat edecekleri konu olarak düşünülmelidir.
Kolorektal kanserlerin yayılımı: komşu dokulara,
Kan yoluyla uzak organlara özellikle karaciğere yayılır, karaciğerde dört odak yerleşimine kadar olan durumlarda kalın barsak ‘ta ki tümörle birlikte aynı anda risk varsa ameliyat sonrasında çıkarılmalıdır. lenfatik yolla yayılmalarda yayılmada lenf nodulu sayısı tümörün gelişme aktivitesini göstermesi bakımından önemlidir ve erken takip, teşhis ve tedavinin önemini gösterir.
Primer tümörden ayrılan, dökülen, kopan hücrelerin kendiliğinden veya aletlerle başka dokulara taşınmasında metastaz açısından önemli olduğundan kanser cerrahlarının uzmanlık hassasiyetini göstererek ameliyat yapması etik açıdan da değerlidir.
Hastalar ameliyattan sonra ilk iki yıl 3 ayda bir, sonraki üç yıl 6 ayda bir kontrol için takip edilmelidir
Takipte tümör belirleyiciler, CEA, akciğer grafisi, kalın barsak grafisi, kolonoskopi yapılmalıdır.
Bilgisayarlı tomografi ve MR klinik durum gerektirirse yapılmalıdır
